ตอนที่6 มรดกทางวัฒนธรรม

พูดถึงมรดกทางวัฒนธรรมไทย

ความเป็นไทยที่ควรสืบทอดจากรุ่นสู่รุ่น

เรื่องแรกเราจะมาพูดถึงศิลปหัตถกรรมไทย  

ศิลปหัตถกรรมไทย

        ของใช้พื้นบ้านไทยในอดีต ถือเป็นวัฒนธรรมทางวัตถุ ที่สะท้อนให้เห็นวิถีชีวิตในสังคมระดับท้องถิ่น จนถึงระดับประเทศชาติ แสดงถึงเอกลักษณ์ บ่งชี้ถึงความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ในการประดิษฐ์ไว้เป็นมรดกของลูกหลานรุ่นต่อไป

มารยาทไทย          

       คนไทยได้รับการปลูกฝังจากบรรพบุรุษ สืบทอดต่อกันมาในเรื่องธรรมเนียมประเพณี ที่เกี่ยวกับการปฎิบัติ
ระหว่างบุคคล ต่อบุคคลที่สังคมยอมรับ เช่น การทักทายด้วยการกราบไหว้ กริยามารยาทที่เรียบร้อยอ่อนน้อมแบบไทย

วรรณกรรมไทย

     ชาวไทยมีสุนทรียะอยู่ในความคิด มีความสร้างสรรค์อยู่ในสายเลือด เป็นคนเจ้าบทเจ้ากลอน วรรณกรรมไทยโบราณจึงเป็นงานประเภทร้อยกรองที่แปรออกเป็นฉันทลักษณ์หลายหลากรูปแบบในสมัยอยุธยาวรรณกรรมไทยเจริญสูงสุดสมัยพระนารายณ์มหาราช ถือเป็นยุคทองแห่งวรรณคดี

  ประเพณีไทย

     กิจกรรมที่คนไทยถือปฎิบัติตามความเชื่อ ถือศรัทธาในศาสนา กฎ ระเบียบ จารีตประเพณีที่ปฎิบัติสืบทอดกันมา หลายชั่วอายุคน เช่น ประเพณีสงกรานต์ ประเพณีลอยกระทง พิธีมงคลสมรส เป็นต้น

ฎิมากรรมไทย

    ส่วนใหญ่จะสร้างขึ้นด้วยความศรัทธา ในพระพุทธศาสนา ได้แก่ พระพุทธรูปปางต่างๆ หรือตกแต่สถาปัตยกรรม เช่น ช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ของโบสถ์วิหาร

ภาษาไทย

       ภาษาเป็นสิ่งแสดงความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ของคนในชาติ ชาติไทยเรามีภาษาเป็นของตนเองทั้ง ภาษาพูด และภาษาเขียน พ่อขุนรามคำแหง ทรงเป็นผู้ประดิษฐ์อักษร และตัวเลขไทยขึ้นเมื่อ พ.ศ.1826 ทำให้คนไทยมีภาษาเขียน เป็นภาษาประจำชาติ

ผ้าไทย

      บรรพบุรุษของไทยในอดีต มีความชำนาญในการทอผ้า และสร้างลวดลายบนผืนผ้า ทำให้เกิดเป็นเอกลักษณ์ของชาติขึ้น ลักษณ์ของผ้าไทยจัดเป็นมรดก ทางวัฒนธรรมที่เด่นชัด เนื่องจากลวดลายและเอกลักษณ์ จะแตกต่างกันไปตามท้องถิ่น

งานประดิษฐ์ดอกไม้สด

      บรรพบุรุษไทยได้คิดนำกลีบดอกไม้ ใบไม้ ประเภทต่างๆ มาจับ พับ เย็บ ร้อย หรือกรองประดิษฐ์เป็นลักษณะต่างๆ ให้ได้รูปแบบใหม่ที่แปลกไปจากเดิม และงดงามมาก งานประดิษฐ์ดอกไม้ถือเป็นการฝึกสมาธิ ฝึกความคิดสร้างสรรค์ ส่งเสริมให้เห็นจิตใจที่งดงาม และละเอียดอ่อนของคนไทย

จิตรกรรมไทย

     เป็นลักษณะภาพ 2 มิติ คือ จัดภาพที่อยู่ใกล้ไว้ตอนล่าง สิ่งที่อยู่ไกลไว้ตอนบน เห็นได้จาก ฝาฝนังตามวัดต่างๆ ภาพเขียน สมุดข่อย เป็นต้น

 อาหารไทย

     อาหารไทยมีมากมายหลายชนิด แตกต่างกันไปตามแต่ละท้องถิ่น และมีอาหารขึ้นชื่อของภาคต่างๆ ส่วนประเภทของหวานมีการประดิษฐ์มากมาย ซึ่งจัดได้ว่าเป็นเอกลักษณ์ของชาติไทย

  รำไทย

        นาฎศิลป์เป็นศิลปการแสดง เริ่มจากการจับระบำรำฟ้อน และพัฒนาขึ้นแสดงต่อเนื่องเป็นเรื่อง การแสดงของไทยจำแนกออกได้เป็น ละคร โขน และลิเก ท่ารำแต่ละท่าจะมีแม่บทแสดง ถึงความอ่อนช้อยของท่วงท่า อากัปกริยาของไทย

กีฬาไทย

    การเล่นของไทยที่ถือเป็นกีฬาประจำชาติ มีหลายอย่าง ได้แก่ กระบี่กระบอง แข่งเรือ ตระกร้อ ว่าว หมากรุกไทย ลักษณะของการเล่นเหล่านี้ บ่งบอกถึงความเป็นชาติที่มีศิลปะ มีความสามัคคีสมัครสมาน

สถาปัตยกรรม

      เนื่องจากสังคมโบราณของไทย มีศูนย์กลางรวมอยู่ที่วัด สถาปัตยกรรมที่เด่นชัด จึงปรากฎตามวัดวาอารามต่างๆ เช่น พระปฐมเจดีย์ พระปรางค์วัดอรุณราชวราราม พระวิหารวัดสุทัศน์ พระที่นั่งไอศวรรย์ทิพยอาสน์

เลขไทย

     ประเทศไทยเป็นหนึ่งในจำนวนไม่กี่ประเทศในโลก ที่มีเลขประจำชาติเป็นของตนเอง คือ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๐ ซึ่งสามารถพบเห็นได้ในธนบัตรทุกราคา เหรียญกษาปณ์ หรือหนังสือบางประเภท

มวยไทย

     เป็นศิลปเฉพาะตัวของชาติไทย ที่ไม่มีชาติใดเหมือน โดยเริ่มต้นด้วยการไหว้ครูซึ่งเป็นการร่ายรำออกท่าแม่ไม้รุก-รับอย่างสง่างามแสดงลักษณะแม่บทของศิลปการต่อสู้ประกอบด้วยเสียงปี่ที่โหยหวน และรุกเร้าเป็นจังหวะนับเป็นศิลปการต่อสู้ประจำชาติ

การช่างฝีมือ

     คนไทยเป็นผู้มีฝีมือช่างและงานศิลปมาช้านาน หลักฐานที่เห็นได้ชัดคือ งานช่างทอง คนไทยรู้จักนำมาทำ
เครื่องประดับ ด้วยวิธีต่างๆ ได้แก่ การหุ้ม การปิด การบุ การดุน การหล่อ การสลัก กะไหล่ และการคร่ำ เป็นต้น  

การละเล่นพื้นบ้าน

      ศิลปการแสดงแบบพื้นบ้าน จะแตกต่างกันไปตามลักษณะภูมิภาค และท้องถิ่น ได้แก่ เพลงเรือ เพลง
ลำตัดของภาคกลาง รำผีฟ้า รำฟ้อนของภาคอีสาน ฟ้อนสาวไหมของภาคเหนือ รองเง็ง มโนราห์ของภาคใต้

 ดนตรีไทย

     เครื่อวดนตรีไทยประกอบด้วย เครื่องดีด สี ตี เป่า เมื่อนำมาประกอบวง จะจัดลักษณะได้เป็นวงเครื่องสาย วงมโหรี 
วงปี่พาทย์ วงขับไม้ และวงเครื่องประโคม นอกจากนี้ยังมีเครื่องดนตรีพื้นบ้าน ของแต่ละภูมิภาคต่างๆ ได้แก่ โปงลาง 
ไหซอง ซอซึง เป็นต้น

การแต่งกายประจำชาติ

      ชุดไทยสมัยต่างๆ มีความแตกต่างกันตามยุคสมัย ได้แก่ ไทยจักรีในปัจจุบัน การแต่งกายชุดไทยเดิมมีให้เห็นน้อยลง จะมีเฉพาะในงานพิธี และเทศกาลต่างๆ หรือเฉพาะในโอกาสพิเศษ

เรือนไทย       บ้านเรือนไทยสมัยโบราณ ส่วนใหญ่สร้างด้วยไม้ เป็นอาคารชั้นเดียวยกพื้นสูงใต้ถุนโปร่ง ลมผ่านได้ทำให้บ้านเรือนเย็นสบาย และมีใต้ถุนสูง ลักษณะเอนกประสงค์ สำหรับกิจกรรมหลายประเภทในครอบครัว วิชาการสร้างเรือนไทย เป็นมรดกเฉพาะของชาวไทย ที่มีความชำนาญ และความเจริญทางการช่างสูง